Rosnąca inflacja wpływa nie tylko na wzrost cen produktów i usług oraz zawartość portfeli Polaków, ale również na zdolność kredytową. W artykule wyjaśnimy, jak zmienia się zdolność do spłaty kredytu w czasach wysokiej inflacji.
Według danych GUS w czerwcu 2022 roku wartość inflacji wyniosła 15,5%. W praktyce oznacza to, że w porównaniu z czerwcem 2021 roku ceny towarów i usług konsumpcyjnych były wyższe średnio o 15,5% (przy wzroście cen towarów – o 16,8 proc. i usług – o 11,5 proc.). Rosnąca z miesiąca na miesiąc inflacja ma znaczący wpływ nie tylko na zawartość portfeli Polaków, ale także na ich zdolność kredytową. Czym jest zdolność kredytowa i jak zmienia się w czasach wzrostu cen produktów i usług?
Spis treści
Czym jest zdolność kredytowa?
Zdolność kredytowa to zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami we wskazanych w harmonogramie spłat terminach. Często określa się ją także jako maksymalną kwotę, jaką przy konkretnych zarobkach, wydatkach i innych obciążeniach domowego budżetu może pożyczyć ci bank. Analizując zdolność kredytową wnioskującego, bank ocenia swoje ryzyko wynikające z zawarcia umowy kredytowej. Biorąc pod uwagę kilkanaście różnych czynników (przeczytasz o nich w kolejnym akapicie) precyzyjnie wylicza, ile pieniędzy może pożyczyć wnioskującemu.
Jakie elementy wpływają na zdolność kredytową?
Najważniejsze elementy, które wpływają na zdolność kredytową, to:
- kwota i rodzaj kredytu;
- wiek kredytobiorcy;
- wysokość i źródło dochodów;
- miesięczne koszty związane z utrzymaniem gospodarstwa domowego;
- suma miesięcznych rat aktualnie spłacanych kredytów i pożyczek;
- wysokość limitów na kartach kredytowych i liniach debetowych.
Mówiąc w sporym uproszczeniu, im więcej zarabiasz i mniej wydajesz, tym twoja zdolność kredytowa będzie wyższa.
Jeszcze jednym elementem, który w pośredni i niezależny od kredytobiorcy sposób determinuje jego zdolność kredytową, jest wartość oprocentowania kredytu. W jaki sposób inflacja wpływa na koszty finansowania i zdolność do spłaty?
Inflacja a koszty kredytu
Aby precyzyjnie wyjaśnić, w jaki sposób inflacja wpływa na koszty kredytu i zdolność kredytową, zaczniemy od omówienia konstrukcji raty kredytowej. Składa się ona z dwóch elementów:
marży banku, która stanowi zysk kredytodawcy i przez cały okres kredytowania pozostaje niezmienna, oraz stopy bazowej. W przypadku kredytów z oprocentowaniem zmiennym wartość stopy bazowej zależy od wskaźnika WIBOR — wartości oprocentowania, z jakim banki komercyjne pożyczają pieniądze. A największy wpływ na wartość WIBOR-u mają stopy procentowe. Jeśli stopy procentowe rosną, rośnie także WIBOR, a wraz z nim — raty kredytów z oprocentowaniem zmiennym. Warto dodać tutaj, że podnoszenie stóp procentowych to jeden z najpopularniejszych sposobów na walkę z galopującą inflacją. Takie zjawisko można dostrzec właśnie teraz. Aby zatrzymać dynamiczny wzrost cen produktów i usług, od października 2021 roku Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy procentowe dziesięciokrotnie! Raty kredytów, zwłaszcza długoterminowych, poszybowały w górę. W zależności od kwoty finansowania wzrosty wyniosły od kilkuset aż do kilku tysięcy złotych.
Inflacja a zdolność kredytowa
W przypadku kredytów z oprocentowaniem zmiennym spowodowane inflacją podwyżki stóp procentowych przełożyły się na wzrost kwoty miesięcznych rat. A to naturalną koleją rzeczy spowodowało pogorszenie zdolności kredytowej i mniejsze niż jeszcze kilkanaście miesięcy wcześniej szanse na kredyt hipoteczny. Aby terminowo spłacać kredyt, trzeba mieć w domowym budżecie więcej pieniędzy.
Jak wynika z kalkulacji Jarosława Sadowskiego, głównego analityka Expander Advisors, udostępnionej na portalu Business Insider, jeszcze we wrześniu ub.r. rodzina z dwójką dzieci, która zarabiała 6 tys. zł miesięcznie netto, miała zdolność kredytową na poziomie 292 tys. zł do spłaty w 25 lat. W czerwcu zdolność kredytowa rodziny z niezmienionymi zarobkami zmalała o aż dwie trzecie, do niecałych 110 tys. zł. Jeśli RPP zdecyduje o kolejnych podwyżkach stóp procentowych, zdolność kredytowa rodziny będzie sukcesywnie maleć.
Jak poprawić swoją zdolność kredytową w czasach rosnącej inflacji?
Podwyżki stóp procentowych i wynikająca z nich zmniejszona zdolność kredytowa to czynnik, na który nie masz wpływu. Jeśli chcesz poprawić swoją zdolność kredytową w czasach rosnącej inflacji, skup się na kwestiach, które pozostają pod twoją kontrolą:
- poproś szefa o podwyżkę. Rosnące koszty życia mogą być skuteczną motywacją, aby wreszcie poprosić przełożonego o podwyżkę i/lub zmianę umowy o pracę na czas określony na tę bezterminową;
- zrezygnuj z kart kredytowych. Nie wszyscy wiedzą, że analizując zdolność kredytową, banki biorą pod uwagę nie faktycznie wykorzystany na karcie limit, ale ten przyznany przez kredytodawcę. Jeśli chcesz poprawić zdolność do zaciągnięcia kredytu, zrezygnuj z plastików;
szczególnie zadbaj o terminową spłatę aktualnych rat kredytów i pożyczek. Historia kredytowa w BIK-u to jeden z najważniejszych elementów, które wpływają na decyzję dotyczącą udzielenia finansowania. Aby zwiększyć swoje szanse na kredyt, spłacaj raty w terminie. Przed złożeniem wniosku kredytowego wygeneruj Raport BIK o sobie. Dzięki zawartym w nim informacjom dowiesz się, jak wygląda twoja historia kredytowa, a co za tym idzie czy bank postrzega cię jako rzetelnego płatnika, który reguluje swoje zobowiązania w terminie. Zweryfikujesz także, czy informacje o spłaconych ratach są przekazywane do BIK-u regularnie i prawidłowo.
